ครอบฟันสี (Country Mallow, Chinese Bell Flower) เป็นพืชสมุนไพรจำพวกต้น ที่มีชื่อเรียกตามท้องถิ่นต่างๆ เช่น โคราชเรียกโผงผาง หรือในภาคเหนือเรียกมะก่องข้าว, ปอบแปบ, คอบแคบ, ฟันสี, ครอบ, ขัดมอน เป็นต้น ครอบฟันสีนั้นมีเหลืองแสด มีประโยชน์มากมายโดยเฉพาะในคนที่เป็นโรคเบาหวาน เป็นตัวช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดที่ดี
ลักษณะทั่วไปของครอบฟันสี
สำหรับต้นครอบฟันสีนั้นเป็นพืชที่มีลักษณะเป็นพุ่มไม้ขนาดเล็ก ซึ่งมีลำต้นสูงไม่เกิน 5 ฟุต ลำต้นตรง แตกกิ่งก้านมาก พร้อมใบที่ค่อนข้างหนา กลมโต และมีขนสีขาวนวลออกสลับกัน ฐานใบคล้ายหัวใจ ส่วนขอบใบจะหยัก โดยมีดอกเป็นสีเหลือง ออกเป็นดอกเดียวจากซอกของก้านใบ ก้านดอกยาว โดยใกล้โคนดอกจะมีลักษณะเป็นรอยข้อ 1 รอย และกลีบเลี้ยงติดกัน โดยเวลาดอกบานแล้วจะมีลักษณะคล้ายกับจาน ส่วนผลจะกลมเป็นกลีบๆ คล้ายฟันสีที่ใช้สีข้าว แต่ชนิดนี้จะมีลักษณะตูมไม่อ้าเหมือนชนิดอื่น
ประโยชน์และสรรพคุณของครอบฟันสี
ใบ – ช่วยในการบ่มฝีหนองให้แตกเร็วขึ้น ให้รสขมร้อนมัน
ดอก – ช่วยบ่มฝีหนอง และฟอกลำไส้ ให้รสขม
ราก – ช่วยแก้ไตพิการ หรือปัสสาวะพิการ ตลอดจนแก้เบาหวาน ช่วยสมานเยื่อทางเดินปัสสาวะ แก้ดีและลม รวมทั้งแก้มุตกิด (แก้อาการตกขาว) แก้อาการไอ ช่วยบำรุงธาตุ แก้ไข้ผอมเหลือง ช่วยขับปัสสาวะ บำรุงธาตุ และบำรุงกำลัง ให้รสขมร้อน
ต้น – ช่วยในการบำรุงโลหิต และขับลม ให้รสขม
โดยต้นครอบฟันสีนี้มีการกระจายพันธุ์ในทวีปแอฟริกา และทวีปเอเชีย อย่างในศรีลังกา เวียดนาม ลาว หรืออินเดีย เป็นต้น มักขึ้นตามพื้นที่ดินปนทราย โดยเฉพาะในที่รกร้างริมทาง ส่วนในไทยนั้นพบได้มากทางภาคกลางและภาคตะวันออก