ขนุน (Jackfruit) เป็นผลไม้และพืชสมุนไพรจำพวกต้นขนาดใหญ่ ที่มีชื่อเรียกตามท้องถิ่นต่างๆ เช่น ภาคเหนือเรียกมะหนุน เขมรเรียกขะเนอ ภาคอีสนเรียกหมักมี้ กะเหรี่ยงเรียกนะยวยซะ จันทร์บุรีเรียกขะนู ปัตตานีเรียกนากอ และชาวเงี้ยวเรียกล้าง เป็นต้น ซึ่งขนุนนี้มีรสชาติหวานอร่อยเป็นที่ถูกอกถูกใจของหลายๆ คนเลยทีเดียว แต่ผู้เป็นเบาหวานไม่ควรรับประทานนะคะ แถมเม็ดขนุนนั้นก็สามารถนำไปต้มรับประทานได้อีกด้วย
ลักษณะทั่วไปของขนุน
สำหรับต้นขนุนนั้นเป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ มีความสูงของลำต้นประมาณ 15 – 30 เมตร ซึ่งในกิ่งหรือลำต้นจะมีน้ำยางสีขาวข้นอยู่ด้านใน มีใบเป็นใบเดี่ยวออกแบบเรียงสลับรูปรี มีใบหนา โคนมน สีเขียวเข้ม ส่วนดอกนั้นจะออกเป็นช่อแบบแยกเพศอยู่รวมกัน อัดแน่นเป็นช่ออยู่บนต้นเดียวกัน และผลของขนุนเมื่อดิบหนามจะทู่และเปลือกสีขาว มียางเหนียวๆ ถ้าผลแก่มีสีน้ำตาลอ่อนอมเหลือง และหนามก็จะป้านขึ้นกว่าตอนดิบ มีเมล็ดอยู่ในยวง ซึ่งดอกขนุนจะออกดอกปีละ 2 ครั้ง และขนุนนี้ก็มีอยู่หลากหลายสายพันธุ์ต่างๆ โดยบางพันธุ์ก็มีรสหวานแต่บางพันธุ์ก็มีรสจืด สำหรับต้นขนุนพันธุ์ที่ไทยนิยมปลูกก็คือ พันธุ์ตาบ๊วย นั่นเอง
ประโยชน์และสรรพคุณของขนุน
ใบ – ช่วยในการบำรุงโลหิต ช่วยขับพยาธิ แก้กามโรค โรคลมชัก หรืออาการท้องเสีย ตลอดจนแก้อาการจากโรคผิวหนังต่างๆ และยังช่วยในการระงับประสาทได้ด้วย ให้รสสุขุม (หวานชุ่มขม)
ยาง – ช่วยแก้อาการต่อมน้ำเหลืองอักเสบ หรือแผลมีหนองอักเสบเรื้อรัง และแก้อาการบวมอักเสบ ให้รสฝาด
เยื่อหุ้มเมล็ดสุก – ช่วยสำหรับบำรุงกำลัง ชูหัวใจให้สดชื่น พร้อมเป็นยาระบายอ่อนๆ ให้รสหอมหวาน
เนื้อในเมล็ด – ช่วยในการบำรุงกำลัง ขับน้ำนม บำรุงน้ำนม ควรนำไปต้มหรือเผาสุกก่อนรับประทาน ให้รสมัน
นอกจากนี้ขนุนนั้นยังจัดเป็น 1 ใน 9 ของไม้มงคลของไทยอีกด้วย ซึ่งเชื่อว่าจะช่วยให้มีเงินมีทอง ร่ำรวยได้ รวมทั้งช่วยในการหนุนบารมีสมชื่อ โดยนิยมปลูกกันทางด้านทิศตะวันตกเฉียงใต้ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นทิศมงคลของการปลูกต้นขนุนนี้